© Aydın Şafak

Devlet-Toplum-İnsan ve Hukuk..

Yargı; bir ülkede yaşayan herkese lazım. Yargının bağımsızlığını yitirdiği bir ülkede temel hak ve özgürlüklerin varlığından söz edilemez.

<p><span style="font-size: medium;"><strong>Y&ouml;neten-y&ouml;netilen ilişkileri, egemen sınıfın s&ouml;m&uuml;r&uuml; sistemi, soyluluk-k&ouml;lelik, iktidarın keyfiliği; insanlık tarihinin acı ger&ccedil;eklerdir. Aynı zamanda birikimli tecr&uuml;be yığınıdır. Sonu&ccedil;ta; yasalar &ouml;n&uuml;nde ayrıcalıklı kişi sınıf z&uuml;mre olmadığı, herkesin eşit olduğu sistem inşası ger&ccedil;ekleştirmek istenmiştir. Bu hukuk devleti, anayasal devlet, demokrasi kavramları ve uygulamaları ile a&ccedil;ıklanabilmiştir.</strong></span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>Hukuk ve demokrasi i&ccedil;i&ccedil;edir.&nbsp;</strong>Hukukun bulunmadığı yerde, demokrasi yoktur. Anayasa ve&nbsp;yasalar hukuk i&ccedil;in vardır ve gereklidir.</span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>Hukukun &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; ilkesinin uygulanmadığı devlet y&ouml;netiminde;</strong>&nbsp;keyfilik bulunduğu bilinen bir ger&ccedil;ektir.&nbsp;<strong>Hukukun &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;; </strong>kişilerin can, mal g&uuml;venliği ile temel hak ve &ouml;zg&uuml;rl&uuml;klerini g&uuml;vence altına alır.</span></p> <p><span style="font-size: medium;">Devletin t&uuml;m &ccedil;alışmalarında bu ilkeye uygun davranışta bulunması gerekir.&nbsp;<strong>Her devlet kurumu ve yetkilisi</strong>&nbsp;Anayasa&rsquo;nın ve yasaların tespit ettiği g&ouml;rev ve yetkilere sahiptir. Hukuk her şeyin &uuml;st&uuml;ndedir ve keyfiliğe yer yoktur. Bu a&ccedil;ıdan Anayasa&rsquo;nın 2. maddesindeki tanımlama &ccedil;ok &ouml;nemlidir.</span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>Anayasa&rsquo;da devlet organları</strong>&nbsp;yasama, y&uuml;r&uuml;tme, yargı olmak &uuml;zere &uuml;&ccedil; temel erk şeklinde d&uuml;zenlenmiştir. Anayasa&rsquo;nın başlangıcında da kuvvetler ayrımının devlet organları arasında &uuml;st&uuml;nl&uuml;k sıralaması anlamına gelmeyip, belli devlet yetki ve g&ouml;revlerinin kullanılmasından ibaret ve bununla sınırlı medeni iş b&ouml;l&uuml;m&uuml; ve işbirliği olduğu ve &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n ancak Anayasa ve kanunlarda bulunduğu a&ccedil;ık&ccedil;a ifade edilmiştir.</span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>Hi&ccedil;bir organ, makam, merci veya kişi yargı yetkisinin kullanılmasında</strong>&nbsp;mahkemelere ve yargı&ccedil;lara emir ve talimat veremez, tavsiye ve telkinde bulunamaz..</span></p> <p><span style="font-size: medium;">Kişiler, kurumlar ve idarenin her t&uuml;rl&uuml; yargı kararına uymak zorunda olduğu bilinmelidir</span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>Anayasa&rsquo;nın 2. Maddesinde</strong>; T&uuml;rkiye Cumhuriyeti&rsquo;nin demokratik, sosyal ve laik bir hukuk devleti olduğu belirtilmiştir. Temel unsur hukuk devletidir. Demokratik, laik, sosyal nitelikleri ise bunun &uuml;zerine inşa edilmiştir.</span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>Yargı;</strong>&nbsp;bir &uuml;lkede yaşayan herkese lazım. Yargının bağımsızlığını yitirdiği bir &uuml;lkede temel hak ve &ouml;zg&uuml;rl&uuml;klerin varlığından s&ouml;z edilemez. Bu konuda kurum ve kişiler kendilerine d&uuml;şen &ouml;zeni g&ouml;stermeli, sağduyulu davranmalıdır. Siyasilerin hukuka siyaseti sokmak yerine, hukuku siyasete egemen kılmak erdemini g&ouml;stermeleri gerekir.</span></p> <p><span style="font-size: medium;">Anayasa&rsquo;nın 5. maddesinde devletin temel ama&ccedil; ve g&ouml;revleri belirlenmiştir. Hukukun &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; sağlayan devlet, sosyal devlettir. Sosyal devlet ilkesi, geleneksel hukuk devleti ilkesini tamamlar. Devletin temel niteliklerinden biri, sosyal hukuk devleti ilkesidir.</span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>Sosyal hukuk devleti;</strong>&nbsp;temel hak ve &ouml;zg&uuml;rl&uuml;kleri en geniş &ouml;l&ccedil;&uuml;de sağlayan ve g&uuml;vence altına alan, toplumsal gerekleri ve toplum yararını g&ouml;zeten, kişi ve toplum yararı arasında denge kuran, toplumsal dayanışmayı &uuml;st d&uuml;zeyde ger&ccedil;ekleştiren, g&uuml;&ccedil;s&uuml;zleri g&uuml;&ccedil;l&uuml;ler karşısında koruyarak kollayan, milli gelirin adil bir bi&ccedil;imde dağıtılmasını sağlayan devlettir.</span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>Sosyal hayatı hukuk kuralları d&uuml;zenler.</strong>&nbsp;Hukuk da gelişen sosyal hayata g&ouml;re şekillenir. Yasaların ilk ve temel amacı, bireylerin mutlak haklarını korumak ve d&uuml;zenlemektir. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; insanların refah ve huzurunun temeli hukuktur.</span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>Siyasilerin hukuka siyaseti sokmak yerine,</strong>&nbsp;hukuku siyasete egemen kılmak erdemini g&ouml;stermeleri gerekir. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; bağımsız yargı, yeri ve zamanı geldiğinde yasama ve y&uuml;r&uuml;tme organları i&ccedil;in de denetleyeceği, sınırlandırıcı işlevde bulunur.</span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>Yargı tam bağımsız değil ise</strong>&nbsp;vatandaşın temel hak ve &ouml;zg&uuml;rl&uuml;klerinin kargaşaya, h&uuml;kmetmeye tabi olacağı ve kuralsızlıkların kural haline gelmesi doğaldır. Yargı bağımsızlığına tutuculukla yaklaşan siyasiler, bunun yoksunluğunun ve eksikliğinin aslında kendilerine zarar verdiğini zaman i&ccedil;inde g&ouml;r&uuml;r.</span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>Temel g&ouml;r&uuml;ş</strong>; devletin hukukun &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; esas alması durumunda, yurttaşlarının haklarını g&uuml;venceye aldığı, &ouml;zg&uuml;rl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; sağladığı hususudur. Demokratik olduğunu &ouml;ng&ouml;ren her rejimin, hukuku temel almasında zorunluluk vardır.</span></p> <p><span style="font-size: medium;">Toplumda ve devlette sorumluluk taşıyan herkes, a&ccedil;ıklamalarının ve uygulamalarının ne gibi etki yaratacağını ve getireceği sonu&ccedil;ları &ouml;nceden d&uuml;ş&uuml;nmek zorundadır.</span></p> <p><span style="font-size: medium;"><strong>G&uuml;n&uuml;n S&ouml;z&uuml;.</strong>&nbsp;Haksızlık yaptınsa telafi etmeye bak, yoksa haksızlığa maruz kaldığında sızlanma.</span></p>

İlginizi Çekebilir

TÜM HABERLER