Kız Oğlan Kız Değil misiniz Yoksa?
GENEL
“El değmemiş, saf, bakire” anlamındaki deyimde geçen ‘kızlık’ ve ‘bakirelik’ sözcüklerinin yan yana gelişini haydi anladık diyelim. ‘Bakirelik’ kızlara ait bir nitelik, bu iki sözcük yanında oğlanın ne işi var?
<p style="text-align: left;">Bu işin içinde bir bit yeniği var, ama nerede?</p>
<p style="text-align: left;">Bit yeniğinin nerede olduğunu bilmediğimize göre, yoksa biz Türkçe bilmez Türklerden miyiz?</p>
<p style="text-align: left;">Eski Türkçede <strong>‘tat’</strong> sözcüğü Türk soyundan gelen ama Türkçe bilmeyen Türklere denirdi. Sözcüklerin sonuna gelen <strong>‘- er’</strong> takısı<em> erliği, adamlığı</em> tanımladığına göre, <strong>‘Tat-ar’</strong> sözcüğünün anlamını böylece öğrenmiş olduk.</p>
<p style="text-align: left;">İyi de, biz Tatar mıyız, Türkçe bilen Türklerden miyiz?</p>
<p style="text-align: left;">En iyisi, sözlüklerin rehberliğine başvurmak: Eski Türkçede doğum bekleyen kadına <strong>‘<em>oğlana kalmak’,</em></strong> doğum sancısına <strong><em>‘oğlan borusu’</em></strong><em> </em>kadın cinsel organına ise <strong><em>‘oğlan yatağı’</em></strong> denirdi.</p>
<p style="text-align: left;">Sonuç: <strong>“Og /oğlan”</strong> <em>doğurma, doğumla var olan, evlat, yavru’ </em>demektir. Yani <em>insan yavrusu, </em>ama <em>kız mı, oğlan mı belli değil.</em> Erkek evlâda ‘<em> irkek oğul</em>; kız bebeğe <em>kız oğul</em> denirdi.</p>
<p style="text-align: left;"><strong>“Oğ-ul”</strong> sözcüğü 13. yüzyıla kadar yukarıda anlamıyla kullanıldı. 15. yüzyıl sonlarında sadece erkek çocuğu için kullanılmaya başlandı ama <strong>‘kız oğlan kız’</strong> deyimi Türkçemize, dolaysıyla dilimize yerleşmişti. Bir sözcük dile yerleşti mi, söküp atmak imkânsızdır, örneğin <strong>’aba’</strong> sözcüğü tam olarak pek bilen yoktur ama ‘<em>abayı yaktı, aba altından sopa gösterdi, abayı deldirdi, abayı sermek, </em>deyimlerini bilmeden kullanan çoktur.</p>
<p style="text-align: left;">15.yüz yıldan sonra ‘<strong><em>ogul / oğul’</em></strong> sözcüğün başına gelenler pişmiş tavuğun başına gelmedi. Halkın diline yerleşince kısaltılarak ‘<strong><em>ulan</em></strong>’ şekline dönüştü. Bu kısaltma da yetmemiş olacak ki, ileri yıllarda ‘<strong><em>lan, len</em></strong>’ diye söylenir oldu.</p>
<p style="text-align: left;">Sanmayın ki sözcüğün çilesi burada bitti, hayır bitmedi, saraylarda, çiftliklerde <strong><em>‘hizmetçi, uşak, bekçi, koruyucu, prens’</em></strong> anlamlarında da kullanılmaya başlandı.</p>
<p style="text-align: left;">Hızını kesemeyen sözcük gide gide İngilizceye <strong>‘uhlan’</strong> biçimiyle <strong>‘<em>çevik, atik, asker’</em></strong> anlamlarında girdi.</p>
<p style="text-align: left;">Özcesi: ‘<strong>Uhlan,</strong> <strong>oğlak, oğul, ulan, ülen, lan, len’</strong> aynı kavağın kaşıkları olup, hepsinin ortak tarafı <em>erkekliği, mertliğin, yiğitliğin </em>göstergesidir.</p>
<p style="text-align: left;">Tam bu noktada şu soruyu sormazsam, göbeğimden karpuz gibi çatlarım.</p>
<p style="text-align: left;"><strong>İşte soru:</strong> Biri <strong>size ‘Gel, lan buraya’</strong> derse, o adama herhalde teşekkür etmezsiniz. En azından kızarsınız değil mi, kızarsanız niye kızarsınız peki?</p>
<p style="text-align: left;">Size <strong>‘lan / ulan’</strong> diye hitap eden kişi, sizin <em>erkekliğini, oğlanlığını</em>, dolaysıyla <em>yiğitliğini</em> onaylamış olmuyor mu? E, o zaman <strong>“lan”</strong> diye hitap edildiğimiz için sinirlenmek, dövüşmek, hatta elimizi kana bulamak niye?</p>
<p style="text-align: left;">Size LAN/LAN dendiği için sinirlenip kızdığınıza göre, demek ki yiğitliği, erkekliği kabul etmiyorsunuz. Kadınlığı, kızlığı da kabul etmezsiniz siz…</p>
<p style="text-align: left;">Delinin biri, <strong>“E, be brader, sen neyin nesisin ?”</strong> deyiverirse, ne dersiniz?</p>
<p style="text-align: left;">Haydi, söyleyin bakalım: Bu ana kadar kendine <strong>‘lan / ülen, ulan’</strong> denildiği için kaç kişi katil olmuş, kaç kişi pisi pisine ölmüştür?</p>
<p style="text-align: left;">Nedir bunun Türkçesi?</p>
<p style="text-align: left;"><strong>‘Cahillik’ </strong>değil, kara kara kapkara cahillik işte buna denir!</p>
<p style="text-align: left;">Son soru: Biri, size yüzünüze baka baka baka ‘<strong><em>gebeş herif’</em></strong> dese, ne yaparsınız?</p>
<p style="text-align: left;">Belli ki, zıvanadan çıkmadınızsa bile, çıkmak üzeresinizdir.</p>
<p style="text-align: left;"><strong>‘Gebeş’</strong> : ‘<em>Koç, teke, pehlivan gibi, yiğit, </em> ‘<em>h</em>arīf / herif’: (Ar.) <em>Usta,</em><em>sanatkâr, saygın meslek sahibi, meslektaş </em>ve daha çok<em> yoldaş, aynı yastığa baş koyan </em>demektir.</p>
<p style="text-align: left;">Köylü kadınlarının kocalarına neden <strong>“benim beyim / adamım / kocam”</strong> demeyip, <strong>“benim herif”</strong> dediklerini şimdi anladınız mı?</p>
<p style="text-align: left;">Tüm heybetiyle karşınızda duran bir delikanlıya <strong>“<em>hey be, duruşa bak! Maşallah kovboy gibisin”</em></strong> deseniz, garibimin çalımından yürüyüşü değişir.</p>
<p style="text-align: left;">Aynı delikanlıya <strong>“Ne haber lan inek çobanı?”</strong> deseniz… Ölümlerden ölüm beğen.</p>
<p style="text-align: left;">Durup dururken, al başına belayı!</p>
<p style="text-align: left;"><strong>‘<em>Cowboy / kovboy’</em> inek çobanı demektir, inek çobanı…</strong></p>
<p style="text-align: left;"><strong><em>mrgenc09@hotmail.com </em></strong></p>